ข้อสอบก่อนเรียนและหลังเรียน

แบบทดสอบก่อนเรียน

เรื่อง กระบวนการสืบพันธุ์ของพืชดอก

ชื่อ................................................นามสกุล....................................ชั้น...............................เลขที่..............

คำชี้แจง  ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคำตอบเดียว 

1.โครงสร้างใดที่พืชใช้ในการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ

 ก.ราก                                            ข.ลำต้น                

ค.ใบ                                              ง.ดอก

2.ดอกไม้ในข้อใดเป็นดอกสมบูรณ์เพศ

   ก.ตำลึง                              ข.กุหลาบ

   ค.ข้าวโพด                        ง.ฟักทอง

3.ส่วนใดของดอกที่เจริญไปเป็นผลหลังปฏิสนธิ

   ก.รังไข่                              ข.ไข่อ่อน

  ค.ฐานรองดอก                  ง.ออวุล

4.  ข้อใดมีความสัมพันธ์กับการปฏิสนธิของพืช         

 ก. รังไข่ + เซลล์ไข่ -> ผล

 ข. ออวุล + เซลล์ไข่ -> ผล

 ค. สเปิร์มเซลล์ + เซลล์ไข่ -> ต้นอ่อน

 ง. ออวุล+ สเปิร์มเซลล์ -> ต้นอ่อน

5. การถ่ายละอองเรณูเกิดขึ้นเมื่อละอองเรณูถูกถ่ายทอดไปยัง

ก. ออวุล

ข. รังไข่

ค. ยอดเกสรตัวเมีย

ง. ก้านชูเกสรตัวเมีย

6. ส่วนประกอบส่วนใดที่มีการแบ่งตัวแบบไมโอซิส

ก. อับละอองเรณูและกลีบดอก

ข. อับละอองเรณูและกลีบเลี้ยง

ค. อับละอองเรณูและรังไข่

ง. รังไข่และกลีบดอก

7. การถ่ายละอองเรณู หมายถึงข้อใด

ก. การที่สเปิร์ม เข้าไปผสมกับออวุล

ข. การที่ละอองเรณุงอกที่ยอดเกสรตัวเมีย

 ค. การที่ละอองเกสรตัวผู้ตกลงบนยอดเกสรตัวเมีย

ง. การที่สเปิร์มนิวเคลียส แบ่งตัวแบบไมโทซิสบนยอดเกสร

 8.การปฏิสนธิเกิดขึ้นได้เพราะกระบวนการในข้อใด

ก.การสร้างไข่

ข. การถ่ายละอองเรณู

ค. การสร้างเอนโดสเปิร์ม

ง. การสร้างสเปิร์มนิวเคลียส

9. ดอกที่มีก้านชูอับเรณูยาว ควรมีการถ่ายละอองเรณูโดยปัจจัยข้อใด

 ก. ลม                                   ข.แมลง

 ค.มนุษย์                               ง. สัตว์อื่น ๆ

10. . สเปิร์มนิวเคลียส เข้าผสมกับเซลล์ไข่ทางใด

ก. ท่อนำไข่

ข. ไมโครไพล์

ค.ไมโครทูบูล

ง. ท่อนำสเปิร์มนิวเคลียส

เอกสารประกอบการเรียนการสอน

เอกสารประกอบการเรียนการสอน  

 เรื่อง กระบวนการสืบพันธุ์ของพืชดอก

การสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศเมีย

      การสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศเมียในพืชดอกเกิดขึ้นภายในรังไข่ ( ovary ) โดยที่ภายในรังไข่อาจมีหนึ่งออวุล     (ovule ) หรือหลายออวุล ภายในออวุลมีหลายเซลล์ แต่จะมีเซลล์หนึ่งที่มีขนาดใหญ่ เรียกว่า เมกะสปอร์มาเทอร์เซลล์             ( megaspore mother cell ) เมกะสปอร์มีการขยายขนาดและแบ่งนิวเคลียสแบบไมโทซิส 3 ครั้งด้วยกัน ทำให้เซลล์นี้มี 8 นิวเคลียส ซึ่งจะแบ่งเป็น 2 กลุ่ม ๆ ละ 4 นิวเคลียส โดยกลุ่มหนึ่งจะอยู่ทางด้าน ไมโครไพล์ ( micropyle ) อีกกลุ่มหนึ่งจะอยู่ทางด้านตรงข้ามไมโครไพล์   ดังนั้นเมกะสปอร์ในระยะนี้มีนิวเคลียส เป็น 3 กลุ่มอยู่ในบริเวณต่างๆ ดังนี้

1. กลุ่มที่อยู่ตรงข้ามไมโครไพล์ ( micropyle ) มีนิวเคลียส 3 เซลล์ เรียกว่า แอนดิโพแดล (antipodals )
2. กลุ่มบริเวณตรงกลางมีนิวเคลียส 2 เซลล์ เรียกว่าโพลาร์นิวเคลียส ( polarnucleus หรือ polar nuclei )
3. กลุ่มทางด้านไมโครไพล์มีนิวเคลียส 3 เซลล์ ซึ่งมีนิวเคลียสอันตรงกลางจะมีขนาดใหญ่กว่าอันอื่นเป็น เซลล์ไข่

( egg cell ) อีก 2 เซลล์ที่ขนาบข้างเรียกว่า ซินเนอร์จิด ( synergids )


               การสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้

การสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ของพืชดอกจะเกิดขึ้นภายใน อับเรณู (anther) โดยมีไมโครสปอร์มาเทอร์เซลล์

(microspore mother cell) แบ่งเซลล์แบบไมโอซิสได้ 4 ไมโครสปอร์ (microspore) แต่ละเซลล์มีโครโมโซมเท่ากับ n

หลังจากนั้นนิวเคลียสของไมโครสปอร์จะแบ่งแบบไมโทซิส ได้ 2 นิวเคลียส คือ เจเนอเรทิฟนิวเคลียส (generative

nucleus) และทิวบ์นิวเคลียส (tube nucleus) เรียกเซลล์ในระยะนี้ว่า ละอองเรณู(pollen grain)

หรือแกมีโทไฟต์เพศผู้ (male gametophyte) ละอองเรณูจะมีผนังหนา ผนังชั้นนอกอาจมีผิวเรียบ

หรือเป็นหนามเล็กๆแตกต่างกันออกไปตามแต่ละชนิดของพืช เมื่อละอองเรณูแก่เต็มท ี่อับเรณูจะแตกออก

ทำให้ละอองเรณูกระจายออกไปพร้อมที่จะผสมพันธุ์ต่อไปได้

การถ่ายละอองเรณู

       การถ่ายละออกเรณูของพืชดอก (Pollination)  หมายถึง ปรากฏการณ์ที่ละอองเรณูปลิวมาตกบนยอดเกสรตัวเมียของดอกชนิดเดียวกัน  การถ่ายละออกเรณูเกิดขึ้นเมื่อละอองเรณูเจริญเต็มที่ อับเรณูจะแตกออกทำให้ละอองเรณูกระจายออกไป โดยอาศัยลม น้ำ โดยเฉพาะ แมลง มีความสำคัญมากในการถ่ายละอองเรณูของพืชดอก และบนยอดเกสรตัวเมีย โดยจะมีน้ำเหนียวๆ(Stigma) ที่มีน้ำตาลเป็นส่วนประกอบ ซึ่งช่วยในการดักละอองเรณู

การถ่ายละอองเรณู มี 2 แบบ คือ

 1.  การถ่ายละอองเรณูในดอกเดียวกัน หรือคนละดอกในต้นเดียวกัน (Self pollination) การถ่ายละอองเรณูแบบนี้จะทำให้รุ่นลูกมีสมบัติทางกรรมพันธุ์เหมือนเดิม ถ้าเป็นพันธุ์ดีก็จะถ่ายทอดลักษณะพันธุ์ดีไปเรื่อย ๆ
2.   การถ่ายละออกเรณูคนละดอกของต้นไม้คนละต้นในพืชนิดเดียวกัน (Cross pollination) เป็นการถ่ายละอองเรณูแบบข้ามดอก หรือต่างต้นกัน ก็จะทำให้พืชมีลักษณะต่างๆ หลากหลายและอาจจะได้พืชพันธุ์ใหม่ ๆขึ้นมาได้

การปฏิสนธิของพืชดอก

เมื่อ ละอองเรณู ตกลงสู่ ยอดเกสรตัวเมีย ละอองเรณูจะงอกท่อยาว เรียกว่า พอลเลนทิวบ์ (Pollen tube) ลงสู่ก้านเกสรตัวเมีย ทิวบ์นิวเคลียสจะเคลื่อนตัวไปตามท่อ ผ่านทางรู ไมโครไพล์ (Micropyle) ของออวุล ในขณะนี้เจเนเรทีฟนิวเคลียส (Generative nucleus) จะแบ่งนิวเคลียสแบบไมโทซีสได้สเปิร์มนิวเคลียส (Sperm nucleus) 2 ตัว เข้าผสมกัน นิวเคลียสของไข่ (Egg cell) ได้ไซโกต (2n) ซึ่งจะเจริญเป็นเอมบริโอต่อไป ส่วนอีกนิวเคลียสจะผสมกับโพลาร์นิวคลีไอ (Polar nuclei) เจริญเป็นเอนโดสเปิร์ม (3n) ซึ่งเป็นอาหารสำหรับเลี้ยงเอมบริโอการผสมซึ่งเกิดจากการผสม 2 ครั้งนี้เรียกว่า การปฏิสนธิซ้อน (Double Fertilization) ซึ่งพบเฉพาะใน พืชดอก
หลังจากปฏิสนธิแล้ว

·         รังไข่         (ovary )     เจริญเป็น ผล

·         ผนังรังไข่     (ovary wall )     เจริญเป็น เปลือกและเนื้อของผลไม้

·         ออวุล         (ovule )     เจริญเป็น เมล็ด

·         ไข่         (egg )         เจริญเป็น ต้นอ่อนอยู่ภายในเมล็ด

·         โพลาร์นิวเคลียส (polar nucleus ) เจริญเป็น เอนโดสเปิร์ม

·         เยื่อหุ้มออวุล     (integument )     เจริญเป็น เปลือกหุ้มเมล็ด

·         สำหรับส่วนประกอบอื่น ๆ ของดอกจะเหี่ยวแห้งและสลายตัวไป

เพลงอุทยานดอกไม้

รูปภาพประกอบการสอน

ที่มา :  http://www.learners.in.th/blogs/posts/324557

                                  ที่มา : http://www.myfirstbrain.com/student_view.aspx?ID=36791

ที่มา : http://158.108.17.142/learn/student.php?lesson=lesson4&lesson_id=4&action=story_2_3&step=1#pic30

ที่มา : http://www.learners.in.th/blogs/posts/324557

ทีมา: http://www.google.co.th/imgres?





ที่มา:http://www.thaigoodview.com/library/contest2553/type2/
science04/24/pages/index6ffe.html

ที่มา:http://www.thaigoodview.com/library/contest2553/type2/

science04/24/pages/index6ffe.html

วีดีโอ เรื่องDouble Fertilization in Angiosperms

แผนการจัดการเรียนรู้ เรื่องกระบวนการสืบพันธุ์ของพืชดอก

 แผนจัดการเรียนรู้

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์        รายวิชาวิทยาศาสตร์ระดับ     ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

หน่วยการเรียนรู้ที่    1  เรื่องกระบวนการสืบพันธุ์ของพืชดอก

วัน / เดือน / ปีที่ใช้…………….     จำนวน……ชั่วโมง //2/

1. มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัด

            ว 1.1       ม.1/10       ทดลองและอธิบายโครงสร้างของดอกที่เกี่ยวข้องกับการสืบพันธุ์ของพืช

                           ม.1/11         อธิบายกระบวนการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศของพืชดอกและการสืบพันธุ์

                                              แบบไม่อาศัยเพศของพืช โดยใช้ส่วนต่างๆ ของพืช เพื่อช่วยในการขยายพันธุ์ 

          ว 8.1        ม.1-3/1-9

2.จุดประสงค์การเรียนรู้

            1.อธิบายกระบวนการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศของพืชได้

            2.ระบุโครงสร้างของดอกที่เกี่ยวกับการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศของพืชได้

            3. สามารถแยกส่วนประกอบของดอกไม้ได้

3. สาระสำคัญ / ความคิดรวบยอด

                สิ่งมีชีวิตทุกชนิดจะต้องมีการสืบพันธุ์ขยายพันธุ์ เพื่อให้สามารถดำรงเผ่าพันธุ์อยู่ได้   พืชก็เช่นเดียวกันมีการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ ซึ่งเกิดในอวัยวะสืบพันธุ์ที่เรียกว่า ดอก โดยเกสรเพศผู้ และเกสรเพศเมียเป็นโครงสร้างที่ใช้ในการสืบพันธุ์ของพืชดอก

   4. สาระการเรียนรู้

            4.1 สาระการเรียนรู้แกนกลาง

          กระบวนการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศของพืช

      4.2 สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น

                  -

   5.  สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน

               

สมรรถนะผู้เรียน	มี	ไม่มี
1. ความสามารถในการสื่อสาร
2. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี
3. ความสามารถในการคิด
4. ความสามารถในการแก้ปัญหา
5. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต

   

6. คุณลักษณะอันพึงประสงค์

1.             มีวินัย

2.             ใฝ่เรียนรู้

3.             มุ่งมั่นในการทำงาน

  7. ชิ้นงาน / ภาระงาน (รวบยอด)

            -      แผนผังความคิด

  8. การจัดกิจกรรมการเรียนรู้

        ขั้นนำ

1.นักเรียนเล่นเกมแข่งกันบอกชื่อดอกไม้โดยครูกำหนดจำนวนพยางค์ เช่น

-    2  พยางค์  (กุหลาบ  มะลิ  ชบา)   

 -    3  พยางค์  (เบญจมาศ   ทานตะวัน  กระดุมทอง)  

-    4  พยางค์  (บานไม่รู้โรย   คุณนายตื่นสาย)  
-  ฟังเพลงดอกไม้ในอุทยาน แล้วช่วยกันบอกว่าเนื้อเพลงนี้มีดอกไม้ทั้งหมดกี่ชนิด อะไรบ้าง

2. ครูและนักเรียนร่วมกันทบทวนเกี่ยวกับส่วนประกอบของดอกไม้  และโครงสร้างของดอกที่

เกี่ยวข้องกับการสืบพันธุ์ของพืช

     ขั้นสอน

1. ครูเปิดวีดีโอ เรื่องการถ่ายละอองเรณูและการปฏิสนธิของพืชดอกให้นักเรียนดู แล้วให้นักเรียนร่วมสรุปสิ่งที่ได้จากการดูวีดีโอในครั้งนี้

2.ครูอธิบายโครงสร้างที่ใช้ในการสืบพันธุ์ของพืชดอก กระบวนการสร้างเซลล์สืบพันธุ์ และกระบวนการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศของพืช

3.แบ่งนักเรียนออกเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 5-6 คน ทำแผนผังสรุปเนื้อหาตามหัวข้อที่ครูกำหนดพร้อมวาดภาพและออกมานำเสนอหน้าชั้นเรียน
-หัวข้อที่กำหนดให้  การสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้  การสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศเมีย  การถ่ายละอองเรณู และการปฏิสนธิของพืชดอก  

     ขั้นสรุป

   ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปกระบวนสืบพันธุ์ของพืชดอกในรูปของแผนผังความคิดบนกระดาษดำหน้าชั้นเรียน

9.สื่อและแหล่งการเรียนรู้

    - VDO เรื่อง Double Fertilization in  Angiosperms

    - ห้องวิทยาศาสตร์

     10. การประเมินและวัดผล

              10.1  การประเมินระหว่างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้   

                         -พฤติกรรมขณะเรียน

                                -การมีส่วนร่วมในกิจกรรมห้องเรียน

                                -การทำงานกลุ่ม 

                10.2 การประเมินชิ้นงาน / ภาระงาน (รวบยอด)

                              -   แบบประเมินแผนผังความคิดเกี่ยวกับเรื่องกระบวนการสืบพันธุ์ของพืชดอก

 แบบประเมินแผนผังความคิดเกี่ยวกับ เรื่อง กระบวนการสืบพันธุ์ของพืชดอก

รายการประเมิน	คำอธิบายระดับคุณภาพ / คะแนน
	ดีเยี่ยม (4)	ดี (3)	พอใช้ (2)	ปรับปรุง (1)
1. เนื้อหา	นำเสนอข้อมูลเนื้อหาพื้นฐานได้ครบถ้วน	นำเสนอข้อมูลเนื้อหาพื้นฐานได้เกือบครบถ้วน	นำเสนอข้อมูลเนื้อหาพื้นฐานเพียงบางส่วน	นำเสนอข้อมูลเนื้อหาพื้นฐาน ไม่ถูกต้อง
2. ความถูกต้อง	เนื้อหาถูกต้องครบถ้วน	เนื้อหาถูกต้องแต่ไม่ครบถ้วน	เนื้อหาถูกต้องบางส่วนแต่ ไม่ครบถ้วน	เนื้อหาไม่ถูกต้องและไม่ครบถ้วน
3. การออกแบบ	มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์และหัวข้อครบถ้วน	มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์แต่หัวข้อไม่ครบถ้วน	มีความคิดซ้ำ กับผลงานเดิม และหัวข้อครบถ้วน	มีความคิดซ้ำ กับผลงานเดิม และหัวข้อ ไม่ครบถ้วน

เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ

ช่วงคะแนน	ระดับคุณภาพ
10 – 12	ดีมาก
7 – 9	ดี
4 – 6	พอใช้
1 – 3	ปรับปรุง